Theo ý kiến của một số chuyên gia trong ngành Xây dựng, từ khi xuất hiện tại thị trường Việt Nam, tiêu thụ VLXKN đã gặp khó cho đến hiện nay. Mặc dù việc sử dụng loại vật liệu này có nhiều ưu điểm: Giảm phát thải nhà kính, thân thiện môi trường… nhưng cũng bộc lộ nhiều khuyết điểm trong thời gian đầu xuất hiện trên thị trường miền Bắc liên quan đến việc hấp thụ nhiệt, độ ẩm, thoát hơi, tỏa nhiệt đều không như gạch đỏ, dẫn đến một số công trình vào mùa nồm tường và nền nhà bị ướt như toát mồ hôi.
Thêm vào đó, giá thành VLXKN thường cao hơn, trung bình khoảng 40% nên cũng khó thuyết phục người sử dụng. Từ các thành phố lớn như: Hà Nội, TP.HCM hay đến các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Bình Dương, Huế, Tây Ninh… là nơi có nhà máy sản xuất đều gặp khó về tiêu thụ. Mặc dù ra đời sau nhưng so với gạch đỏ thì công suất của các nhà máy VLXKN không lớn, sản xuất còn mang tính manh mún. Điều này xuất phát từ thực tế khó tiêu thụ nên các doanh nghiệp không thể đầu tư nhiều.
Hiện trên địa bàn TP. Tân Uyên tỉnh Bình Dương có Công ty CP Hass đã đầu tư sản xuất gạch bê tông khí chưng áp AAC, tấm bê tông nhẹ panel ALC là với công suất thiết kế đạt 180.000 - 200.000 m³/năm. Tại 9 huyện, thị xã, thành phố của Bình Dương cũng có nhiều cơ sở, nhà máy sản xuất sản xuất gạch xi măng cốt liệu với tổng công suất đạt khoảng 220 triệu viên/năm. Riêng tại huyện Bắc Tân Uyên, tập trung nhiều doanh nghiệp lớn như: Công ty CP VietCem; Công ty CP VLXD Biconsi; Công ty TNHH Phước Phú Thành, chiếm khoảng 70% công suất nguồn cung VLXKN toàn tỉnh.
Tuy nhiên, tình hình sản xuất VLXKN trên địa bàn đang có dấu hiệu giảm và rất khó khăn. Hiện nay, nhiều doanh nghiệp tạm ngừng sản xuất, một số doanh nghiệp hoạt động 30 - 50% công suất do nguồn nguyên liệu đầu vào tăng, sản lượng tiêu thụ giảm.
Dưới góc độ của cơ quan quản lý Nhà nước ở địa phương, ông Bồ Kỹ Thuật, Phó Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Bình Dương cho biết, một trong những nguyên nhân khiến tình hình sản xuất và tiêu thụ VLXKN gặp khó khăn là do chất lượng gạch cũng như tập quán sử dụng của người dân khó thay đổi.
Mặt khác, trọng lượng gạch xi măng cốt liệu lớn và nặng hơn nhiều so với gạch đất sét nung nên việc vận chuyển, thi công trên cao gặp rất nhiều khó khăn, đặc biệt là khi thi công xây các cấu kiện phức tạp, các cấu kiện có tính chất khi hoàn thiện phải neo vào khối xây và làm tăng tải trọng bản thân của công trình.
Giá thành gạch không nung cũng còn cao, riêng gạch bê tông khí chưng áp có giá cao gấp đôi. Việc sử dụng vữa đặc chủng để xây, trát cũng còn đắt và còn phụ thuộc vào một số các nhà sản xuất nên cũng ảnh hưởng khá lớn đến việc tiêu thụ loại gạch này tại các công trình không sử dụng vốn ngân sách.
Theo đó, trên thực tế, việc tuân thủ sử dụng VLXKN (quy định tại Thông tư số 13/2017/TT-BXD ngày 08/12/2017 của Bộ Xây dựng quy định sử dụng VLXKN trong các công trình xây dựng) chủ yếu được bảo đảm ở các công trình sử dụng vốn NSNN, mặc dù đã có không ít chủ đầu tư áp dụng, tuân thủ đúng pháp luật về sử dụng VLXKN vào các công trình xây dựng vốn tư nhân từ 9 tầng trở lên.
Riêng ở Bình Dương, trong những năm 2020 - 2023, Công ty CP Địa ốc Bcons là chủ đầu tư của các dự án như: Chung cư Bcons - Suối Tiên, chung cư Bcons Miền Đông, chung cư An Bình… trong quá trình xây dựng đã sử dụng gạch xi măng cốt liệu với tỷ lệ sử dụng 81 - 82,5% so với tổng khối xây. Công ty CP BĐS Phú Mỹ Hiệp - là chủ đầu tư của chung cư Tân Hòa, chung cư Nội Hóa và chung cư Đông Tân cũng sử dụng gạch xi măng cốt liệu, gạch bê tông khí chưng áp (AAC) với tỷ lệ sử dụng đạt từ 80,5 - 85% so với tổng khối xây…
Ông Bồ Kỹ Thuật kiến nghị, trong thời gian tới, nhà nước cần có những giải pháp về cơ chế chính sách như hạn chế tối đa việc sử dụng đất nông nghiệp làm nguyên liệu sản xuất gạch đất sét nung; ban hành đồng bộ, chi tiết các chính sách ưu đãi sử dụng phế thải công nghiệp sản xuất VLXKN và quản lý chặt chẽ việc sử dụng VLXKN tại các công trình xây dựng. Đồng thời, công bố và ban hành đầy đủ tiêu chuẩn liên quan đến thiết kế, thi công, nghiệm thu… tại các công trình sử dụng VLXKN…
ximang.vn (TH/ TC Xây dựng)