Dự án nhà máy Xi măng Sông Thao (Ninh Dân, Thanh Ba, Phú Thọ) do Công ty cổ phần Xi măng Sông Thao làm chủ đầu tư. HUD là cổ đông chi phối, chiếm 74,37% vốn điều lệ. Nhà máy được khởi công xây dựng tháng 4/2004, có công suất 2.500 tấn clinker/ngày tương đương 910.000 tấn xi măng/năm. Tháng 11/2009, nhà máy được khánh thành, đưa vào hoạt động, chậm hơn tiến độ dự kiến 48 tháng.
Nhưng sau 3 năm hoạt động, Xi măng Sông Thao ghi lỗ hơn 306 tỷ đồng. Đến cuối năm 2012, riêng khoản nợ trong nước của Nhà máy đã là hơn 641 tỷ đồng. Cho đến giờ, Nhà máy mới trả được hơn 189 tỷ đồng.
Tái cơ cấu nhà máy xi măng Sông Thao là bài toán hợp lý tại thời điểm này.Lý do nhà máy Xi măng Sông Thao rơi vào thảm cảnh này là do gia nhập thị trường đúng thời điểm thị trường bất động sản khó khăn, lại là thương hiệu mới, nên sản phẩm làm ra có tính cạnh tranh yếu, hoạt động sản xuất không hiệu quả, không chạy hết công suất thiết kế. Thêm nữa, do tiến độ thực hiện đầu tư dự án chậm, vốn chủ sở hữu thấp, trong khi vốn vay cao, càng khiến gánh nặng tài chính tăng ảnh hưởng đến hiệu quả và việc trả nợ của dự án.
Vốn điều lệ của dự án 640 tỷ đồng, nguồn vốn vay do Chính phủ bảo lãnh là 402 tỷ đồng, nguồn vay khác là 641 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu chỉ có 624,3 tỷ đồng. Tính đến thời điểm hoàn thành, vốn đầu tư của Dự án đã bị đội thêm hơn 700 tỷ đồng, nâng tổng vốn đầu tư lên gần 1.800 tỷ đồng.
Giữa năm 2013, HUD có đề xuất gửi Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính phương án ứng vốn trả nợ vay nước ngoài cho Xi măng Sông Thao. Khoản nợ tại Ngân hàng BNP Paribas (Pháp) là 24,5 triệu USD, mới trả được khoảng 17 triệu USD. Năm 2013, HUD gặp khó về tài chính nên không ứng vốn tiếp. Hai cổ đông còn lại là Tổng công ty Lilama và Công ty CP Xi măng Phú Thọ cũng không có khả năng.
Không phải ngẫu nhiên mà công cuộc tái cơ cấu xi măng Sông Thao lại được Bộ Xây dựng đề nghị Vicem thực hiện. Thứ trưởng Bộ Xây dựng Bùi Phạm Khánh cho rằng, dựa vào nền tảng sẵn có, Vicem cùng Tổng công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị Hà Nội (HUD) thực hiện tái cơ cấu nhà máy Xi măng Sông Thao là bài toán hợp lý nhất, tốt cho doanh nghiệp (chủ cũ, chủ mới) và cả
ngành xi măng.
Theo kế hoạch, khi Vicem chính thức tiếp nhận và thực hiện tái cơ cấu, toàn bộ quy trình sản xuất, sản phẩm của Nhà máy Xi măng Sông Thao sẽ được chuẩn hóa theo tiêu chuẩn của Vicem. Sản phẩm làm ra sẽ được đóng bao mang tên Vicem Hải Phòng, đảm bảo chất lượng sản phẩm đồng nhất trên toàn hệ thống Vicem.
Dự kiến nhà máy chạy tối đa công suất, sản phẩm có đầu ra, những vướng mắc về nợ nần sẽ dần được giải quyết. Thuận lợi là dây chuyền sản xuất của Xi măng Sông Thao còn mới, điều kiện mỏ đá, nguyên liệu đủ cho khai thác trong thời gian dài.
Quỳnh Trang (TH/ Đầu tư)