Mặc dù Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 567/QĐ-TTg ngày
28/04/2010 về Chương trình
phát triển VLXKN
đến năm 2020 nhưng tới thời điểm này, mục tiêu thay thế 20 - 25% gạch
đất sét nung bằng gạch không nung vào năm 2015 và 30 - 40% vào năm 2020
xem ra còn khá xa vời.
Theo con số thống kê của Bộ Xây dựng cho biết, mỗi năm cả nước sản xuất, tiêu thụ 22 tỷ viên gạch quy tiêu chuẩn và con số này lên đến 40 tỷ viên vào năm 2020. Để sản xuất 1 tỷ viên gạch đất sét nung thì phải dùng đến 1,5 triệu m
3 nông nghiệp, đất ruộng, tương đương 75 ha, độ sâu khai thác là 2m, việc đốt lò còn phải sử dụng đến hàng triệu tấn than. Điều này ảnh hưởng lớn đến an ninh lương thực của địa phương, thải ra hàng chục vạn tấn tro xỉ, 17 triệu tấn CO
2, gây hiệu ứng nhà kính, ô nhiễm môi trường.
Theo các chuyên gia, nguyên nhân người dân sử dụng gạch đất sét nung chủ yếu là do thói quen. Để có thể thúc đẩy việc sử dụng VLXKN thay thế cho vật liệu nung, thì điều quan trọng nhất là phải khiến người dân hiểu tác dụng của VLXKN. Bên cạnh đó là nhận thức của các doanh nghiệp xây dựng khi chọn VLXKN cho công trình, hay trách nhiệm của chủ lò gạch thủ công khi chấp hành lộ trình xóa bỏ phương thức sản xuất cũ, xây dựng nhà máy sản xuất VLXKN đạt tiêu chuẩn.
Ông Trần Duy Phúc, Giám đốc Công ty CP Cơ khí và vật liệu xây dựng (Kiến An, Hải Phòng) cho biết, các loại sản phẩm VLXKN phong phú như gạch lát hè, gạch xây dựng… Những vật liệu này có nhiều ưu điểm về chất lượng, như cường độ chịu lực và khả năng chống thấm cao. Khi xây nhanh hơn, đẹp và tiết kiệm hơn do hình dáng, kích thước vuông thành sắc cạnh, không cong vênh, nên sử dụng vữa ít hơn, tường phẳng, mạch vữa nhỏ. Giá thành sản phẩm khá cạnh tranh, rẻ hơn gạch nung từ 20 -30%.
Đặc biệt, nguồn nguyên liệu
sản xuất gạch không nung khá phong phú, có thể tận dụng được phế liệu từ các nhà máy, các công trình xây dựng phá dỡ, mạt đá, xỉ than, vôi chạt... Đây có thể được coi là hướng đi tất yếu của
ngành sản xuất vật liệu xây dựng. Nhưng trên thực tế, việc phát triển loại vật liệu này trên cả nước còn chậm, đầu ra đối với sản phẩm khó khăn, nhìn chung sản phẩm gạch không nung chưa được thị trường đón nhận rộng rãi.
Bên cạnh đó, việc xóa bỏ lò gạch thủ công ở một số địa phương diễn ra chưa đạt tiến độ yêu cầu, do doanh nghiệp và các chủ lò sản xuất gạch nung chịu thuế bảo vệ môi trường còn thấp; giá nguyên liệu, nhiên liệu và nhân công rẻ... Vì vậy, gạch không nung vẫn đang bị gạch nung truyền thống cạnh tranh gay gắt. Do đó, cùng với các quy định của Nhà nước, cần có những chế tài cụ thể như: tăng thuế đối với việc sử dụng đất sét, thuế bảo vệ tài nguyên, môi trường, kiên quyết xóa bỏ các lò gạch thủ công...
Quỳnh Trang (TH/ Tin tức)