Thực hiện chủ trương của Chính phủ
phát triển vật liệu xây không nung, nhiều doanh nghiệp ở Hải Phòng đã đầu tư dây chuyền thiết bị sản xuất vật liệu xây không nung. Tuy nhiên, đến nay lượng vật liệu xây không nung sử dụng ở các công trình vẫn khiêm tốn. Có nhiều nguyên nhân khiến loại vật liệu này ít được sử dụng ở các công trình, trong đó có thói quen tiêu dùng cũng như thiếu chế tài quy định bắt buộc ở mỗi địa phương.
Ông Đỗ Đức Long, Giám đốc Công ty CP Phát triển Xây dựng Dưỡng Động (huyện Thủy Nguyên) cho biết, từ khi đi vào hoạt động đến nay đơn vị chưa nhận được sự hỗ trợ nào từ thành phố. Hoạt động của doanh nghiệp không mấy thuận lợi, hiện mặt bằng để tập kết vật liệu, sản xuất gạch không nung đơn vị phải đi thuê. Nhưng cái khó lớn nhất vẫn là đầu ra cho sản phẩm. Hiện thói quen sử dụng vật liệu xây không nung trong người dân và các đơn vị, tổ chức chưa mấy thay đổi. Các chủ đầu tư công trình xây dựng chủ yếu vẫn sử dụng loại vật liệu truyền thống như gạch đất sét nung.
Cũng theo ông Long, khái niệm
vật liệu xây không nung hiện còn khá xa lạ với nhiều đơn vị xây dựng, đặc biệt tại các công trình xây dựng dân dụng. Hiện 90% lượng sản phẩm vật liệu xây không nung của đơn vị cung cấp cho một số công trình ở các khu, cụm công nghiệp như Khu công nghiệp đô thị VSIP, 10% còn lại tiêu thụ trong nhân dân. Tính đến nay, công ty chi hơn 4 tỷ đồng để san lấp mặt bằng, đầu tư công nghệ, mua sắm thiết bị phục vụ sản xuất. Tuy nhiên, do đầu ra sản phẩm khó khăn, nên dây chuyền sản xuất của đơn vị chỉ khai thác được 50% năng lực thiết kế (khoảng hơn 20 triệu viên gạch không nung/năm).
Tương tự, các sản phẩm
vật liệu xây không nung của Công CP Cơ khí và Vật liệu xây dựng Thanh Phúc (quận Kiến An) chủ yếu tiêu thụ ở dòng sản phẩm gạch block. Ông Nguyễn Thanh Cảnh, Tổng Giám đốc Công ty cho biết, thời gian qua việc tiêu thụ sản phẩm gạch không nung (gạch xây tường) của đơn vị gặp nhiều gian truân. Sản phẩm gạch block được tiêu thụ nhiều hơn, chủ yếu tập trung vào các công trình lát vỉa hè, khuôn viên sân, sảnh các công trình. Theo ông Cảnh, vật liệu xây không nung chưa chiếm ưu thế tại các công trình là vì thói quen sử dụng vật liệu truyền thống, bên cạnh đó, tâm lý của khách hàng còn e ngại với loại vật liệu xây không nung vì còn khá mới trên thị trường.
Để khuyến khích giúp các doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây không nung duy trì hoạt động, tiếp tục đầu tư, mở rộng sản xuất vật liệu xây không nung, cần nghiêm túc thực hiện những quy định bắt buộc sử dụng vật liệu xây không nung đối với các chủ công trình xây dựng, trước mắt là với các công trình sử dụng vốn ngân sách nhà nước. Như vậy rất cần sự vào cuộc của thanh tra xây dựng và chính quyền các địa phương. Thông qua kiểm tra rà soát thực tế, cơ quan chức năng yêu cầu chủ công trình sử dụng vốn nhà nước hợp đồng mua vật liệu xây không nung và sử dụng trong thực tế công trình theo tỷ lệ quy định.
Hiện một số địa phương vẫn chưa có chế tài quy định, xử lý đối với chủ công trình sử dụng vốn ngân sách nhà nước theo tỷ lệ bắt buộc theo Thông tư số 09 năm 2012 của Bộ Xây dựng. Cơ quan chức năng chưa khuyến khích người dân và các đơn vị bắt buộc
sử dụng vật liệu xây không nung khi xây dựng các công trình.
Theo các doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng, nhiều công trình thuộc diện quy định sử dụng tỷ lệ vật liệu xây không nung bắt buộc không thực hiện nghiêm túc quy định trên, chỉ dùng một ít vật liệu không nung cho các công trình phụ, tường rào để đối phó. Thời gian qua, công tác kiểm tra, quản lý tại nhiều địa phương buông lỏng, chưa xử lý được chủ công trình không sử dụng vật liệu không nung. Điều này càng làm cho đầu ra của các sản phẩm vật liệu xây không nung của các doanh nghiệp thêm khó.
Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền sử dụng vật liệu xây không nung đối với các chủ công trình xây dựng, nhất là chủ công trình sử dụng vốn ngân sách cần được đẩy mạnh, để cộng đồng xã hội hiểu. Việc
sử dụng gạch không nung cho các công trình xây dựng là nhất cử lương tiện, vừa mang lại lợi ích cho các doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây không nung vừa góp phần bảo vệ môi trường trong lành, tiến tới xóa bỏ các lò đốt gạch trên địa bàn Hải Phòng.
Ngày 16/4/2012 Thủ tướng Chính phủ có Chỉ thị số 10 về việc tăng cường sử dụng vật liệu xây không nung và hạn chế sản xuất, sử dụng gạch đất sét nung, yêu cầu các bộ, ngành địa phương thực hiện, bắt buộc công trình sử dụng vốn ngân sách phải sử dụng gạch xây không nung, công trình nguồn vốn khác cũng ưu tiên
sử dụng vật liệu xây không nung.
Thông tư số 09 năm 2012 của Bộ Xây dựng có hiệu lực từ ngày 15/1/2013, quy định rõ: Các công trình xây dựng đầu tư bằng nguồn vốn nhà nước bắt buộc phải sử dụng
vật liệu xây dựng không nung theo lộ trình. Tại đô thị loại 3 trở lên phải sử dụng 100% vật liệu xây không nung kể từ 15/1/2013; các khu vực còn lại phải sử dụng tối thiểu 50% VLXKN từ thời điểm có hiệu lực đến hết năm 2015, sau năm 2015 phải sử dụng 100% vật liệu xây không nung.Riêng công trình xây dựng từ 9 tầng trở lên, không phân biệt nguồn vốn, từ 15/1/2013 đến năm 2015 phải sử dụng tối thiểu 30% và sau năm 2015 phải sử dụng tối thiểu 50% vật liệu xây không nung trong tổng số vật liệu xây của công trình.
Quỳnh Trang (TH)